Med-Practic
Նվիրվում է վաստակաշատ ուսուցիչ Գրիգոր Շահյանին

Իրադարձություններ

Հայտարարություններ

Մեր հյուրն է

Հրատապ թեմա

Թերապիա

Հարցազրույց ցողունային բջիջների կրիոբանկը ներկայացնող Բիոսթեմ ընկերության տնօրեն Տաճատ Ասատուրյանի հետ

Հարցազրույց ցողունային բջիջների կրիոբանկը ներկայացնող Բիոսթեմ ընկերության տնօրեն Տաճատ Ասատուրյանի հետ

Ցողունային բջիջների, դրանց պրակտիկ կիրառման, առանձնահատկությունների և բանկի առաջարկների մասին զրուցեցինք Բիոսթեմ ընկերության տնօրեն Տաճատ Ասատուրյանի հետ:

 

1.  Ի՞նչ են ցողունային բջիջները:

Ցողունային բջիջները մարդու օրգանիզմում արյան ձևավոր տարրերի՝ թրոմբոցիտների, էրիթրոցիտների նախահայրերն են, որոնցից առաջանում են արյան կարևոր տարրերը: Ծնված օրվանից մարդու օրգանիզմում առկա են ցողունային բջիջներ, որոնք կյանքի ընթացքում նվազում են:

2.  Ինչո՞վ են ցողունային բջիջները տարբերվում այլ բջիջներից:

Ցողունային բջիջները մյուս բջիջներից տարբերվում են նրանով, որ կարող են ձևափոխվել և դառնալ այլ բջիջներ: Եթե որևէ տեղ օրգանիզմում բջիջներ են վնասվում, ցողունային բջիջները տեղակայվում են այդ օջախում և ձևափոխվելով դառնում տվյալ հյուսվածքին բնորոշ բջիջներ` փոխարինելով վնասված բջիջներին:

3.Որտե՞ղ են «ապրում» ցողունային բջիջները:

Ցողունային բջիջներն ապրում են մարդու օրգանիզմում` ամենուրեք: Արյան հոսքով նրանք շրջանառում են ամբողջ օրգանիզմով և, գտնելով վնասված բջիջներով հյուսվածք, վերականգնում են այդ հյուսվածքը: Ցողունային բջիջների աղբյուր են հանդիսանում խոշոր ոսկրերը՝ կրծոսկր, ազդրոսկր, և խողովակավոր ոսկրեր:

 


4.  Ինչո՞ւ է անհրաժեշտ պահպանել ցողունային բջիջները

Ցողունային բջիջների պահպանման հիմնական նպատակը ապագայում երեխաների կյանքն ապահովագրելն է մի շարք հիվանդություններից, որոնց բուժման արդյունավետությունը ցողունային բջիջների կիրառման դեպքում անհամեմատ բարձր է: Այդ հիվանդությունների ցանկը բավականին մեծ է, ընդ որում, հաճախակի հանդիպող հիվանդություններ են, ինչպես օրինակ` լեյկոզը, լիմֆոման և այլն,:


5.  Ցողունային բջիջների ի՞նչ տեսակներ կարելի է օգտագործել:

Ցողունային բջիջները, սովորաբար, լինում են երեք տեսակ.

 

  • հեմոպոետիկ` արյան մեջ բնակվող,
  • մեզենխիմալ` հյուսվածքներում բնակվող


Оնկոհեմատոլոգիայում հիմնականում օգտագործվում են հեմոպոետիկ արյունից ստացվող բջիջներ: Մեզենխիմալ բջիջները վերցվում են հյուսվածքներից, պորտալարից, ճարպերից և կաթնատամներից: Այս բջիջներն՝ ի տարբերություն մյուս տեսակների, հնարավոր է կուլտիվացնել: Համաշխարհային պրակտիկայում կա փորձ, որ նրանց աճեցման ընթացքում հնարավոր է համապատասխան հյուսվածքների ստեղծման ուղղվածություն տալ՝ մաշկ, աճառային հյուսվածք, լյարդ, թոք և այլն: Սա գենային իժեներիայի մեջ կիրառվող և բավականին մեծ ապագա ունեցող գործառույթ է:

Կոսմետոլոգիայում և վերականգնողական բժշկության մեջ կիրառվում են պորտալարից, կաթնատամներից և ճարպից ստացված մեզենխիմալ բջիջները: Որքան երիտասարդ է օրգանիզմը, այնքան ցողունային բջիջներն ակտիվ ու կենսունակ են և առավել արդյունավետ: Ճարպից, սովորաբար, բջիջներ վերցվում են շատ հազվադեպ, երբ չկա այլընտանք, որպես վերջին տարբերակ, քանի որ քիչ արդյունավետ են:

6.  Պորտալային արյո՞ւն, թե՞ ոսկրածուծ: Ինչո՞ւմն է պորտալարային արյան և ոսկրածուծի ցողունային բջիջների կիրառման տարբերությունը:

Ժամանակին որպես ցողունային բջիջների աղբյուր օգտագործվում էր ոսկրածուծը: Սակայն բժշկագիտությունն այսօր շատ ավելի է զարգացել և այդ նույն ցողունային բջիջները վերցվում են ոչ թե ոսկրածուծից, որը բավականին տրավմատիկ է և ցավոտ, այլ ստանում են`ծակելով հաստ, խոշոր ոսկրերը և ներարկում համապատասխան հիվանդին, կամ օգտագործում են արյունից ստացած հեմոպոետիկ բջիջները: Սեպարատրի միջոցով դոնորի մոտ ստիմուլյացիա է իրականացվում և երբ արյունը համապատասխան սարքով պտտվում է, հավաքվում են ցողունային բջիջները:

 


7.  Ինչու՞ պահպանել պորտալարային արյան ցողունային բջիջները և հյուսվածքները: Հնարավո՞ր է երեխայի ցողունային բջիջներն օգտագործել բուժման նպատակով:

Երեխայի ցողունային բջիջները հենց բուժման նպատակով էլ պահվում են: Դա կենսաբանական նյութ է, որը հնարավոր է վերցնել երեխայի ծննդյան ժամանակ՝ չվնասելով ո՛չ մորը, ո՛չ երեխային և ապահովագրել երեխայի առողջությունն ապագայում՝ դրանք կիրառելով փոխպատվաստման նպատակով: Դա հնարավորություն է որոշ դեպքերում օգնել նաև այդ երեխայի քույրերին և եղբայրներին: Այդ ուղղությամբ բժշկության մեջ արդեն բավականին կուտակված փորձ կա:


8.  Հատկապես ովքե՞ր հատուկ ուշադրություն դարձնեն պորտալարային արյան բջիջների պահպանման հնարավորությանը:


Ռիսկային խմբի մարդիկ, ովքեր անցյալում ունեցել կամ ներկայում ունեն վերոնշյալ հիվանդություններով տառապող հարազատներ: Իհարկե՛, ապացուցված չէ, որ այդ հիվանդությունները կարող են փոխանցվել ժառանգականորեն, բայց, ապահովության համար, այդ մարդիկ ընդգրկվում են ռիսկային խմբում: Թեև գիտականորեն ապացուցված չէ արհեստական ճանապարհով հղիությունից ծնված երեխաներին վերաբերող որևէ խնդիր, սակայն ապագայի նկատմամբ անորոշությունը ստիպում է ապահովագրված լինել:


9. Ինչո՞ւ պահպանել առողջ երեխայի ցողունային բջիջները: Ինչու՞ է անհրաժեշտ կատարել «բջջային դեպոզիդ» կրիոբանկում:

Բջջային դեպոզիդը նույնն է, ինչ ցանկացած դեպոզիտային բանկը, որտեղ պահպանվում են թանկարժեք իրեր: Այս պարագայում կատարվում է առողջության դեպոզիտարիա` որպես մարդու առողջության երաշխավոր ապագայում, իսկ մարդու առողջությունն ամենաթանկն է` անհնար վերածելու գումարային արժեքի:


10. Ի՞նչ է պորտալարային արյունը:

Պորտալարային արյան մեջ առկա են ամենակենսունակ և ամենաառողջ ցողունային բջիջները, որոնք հավաքվում, կոնսերվացվում, հեղուկ ազոտով սառեցվում և պահպանվում են: Այդ վիճակում նրանք չեն ծերանում, մնում են նույն վիճակում, նույն կենսունակությամբ և կարիքի դեպքում կիրառվում են ըստ ցուցմունքի:



11. Կա՞ իմաստ պահպանելու ցողունային բջիջները և՛պլացենտայից, և՛ պորտալարային արյունից:

Հարցը սխալ է, քանի որ պորտալարային և պլացենտար արյունը նույն արյունն է: Արյունը պլացենտայից է պորտալարով գնում դեպի պտուղ: Իհարկե՛, եթե պորտալարից վերցրած արյունը չի բավարարում, վերցվում է նաև պլացենտայից, բայց դա նույն արյունն է:

Ցանկալի է պահպանել ո՛չ միայն պորտալարային արյունը, որը հեմոպոետիկ բջիջներ է պարունակում, այլ նաև պորտալարը՝ մեզենխիմալ բջիջներ ևս ունենալու համար: Իսկ դրանց կիրառումը տարբեր է: Դա ցանկության և հնարավորության հարց է, բոլոր դեպքերում, առաջնային և կարոր նշանակություն արյունն ունի:


12. Կարո՞ղ են երեխայի պորտալարային արյան ցողունային բջիջներն օգտագործել ընտանիքի այլ անդամների` հարազատների բուժման նպատակով: Նորածինների ցողունային բջիջների պահպանումը կենսաբանական ապահովագրում է ամբո՞ղջ ընտանիքի համար :

Ամբողջ ընտանիքի համար դա կիրառելի չէ: Եթե հարցը վերաբերվում է  հորը, մորը և երեխային, ապա նրանց երեխան չի կարող օգնել, որովհետև երեխան ծնվելիս վերցնում է  50% մոր և 50% հոր արյունը: Կիրառման հնարավորությունը և արդյունավետությունը մեծ է քույրերի և եղբայրների համար: Եթե ընտանիքում կա չորս երեխա, նրանց մոտ հավանականությունը 25% է, երեք երեխայի դեպքում, բնականաբար, տոկոսային հարաբերությունը փոխվում է:

13.  Էլ ո՞վ կարող է օգտագործել երեխայի պորտալարային արյունը:

Բոլորն ունեն իրենց նմանակները, որոնց, գուցե, հնարավոր է գտնել: Նման դեպքում ցողունային բջիջները կարող են օգտակար լինել: Լինում են դեպքեր, երբ մարդ չի ցանկանում այլևս պահպանել այդ բջիջները, կամ ցանկանում է նվիրաբերել մեկ այլ մարդու: Դրա համար գոյություն ունեն հանրային բանկեր, որտեղ կարելի է հանձնել ցողունային բջիջները, իսկ բանկերն, իրենց հերթին, կարող են տրամադրել դրանց կարիքն ունեցողներին:

14. Կա՞ տարիքային սահմանափակում ցողունային բջիջների կիրառման ժամանակ:

Ցողունային բջիջների փոխպատվաստման արդյունավետությունը, սովորաբար, 60 տարեկանից հետո շատ ցածր է, որի դեպքում հիվանդները հիվանդանոցից հազվադեպ են տուն վերադառնում: Այս պարագայում տարբեր երկրներ տարբեր մոտեցում են ցուցաբերում: Եվրոպական երկրներում` բժշկական արձանագրությունների համաձայն, 60 տարեկանից հետո այլևս ցողունային բջիջների փոխպատվաստում չի իրականացվում, իսկ, օրինակ` ԱՄն-ում, կիրառում են առանց տարիքային սահմանափակման:



15. Ի՞նչ է նշանակում նորածնի գենետիկ անձնագիր:

Գենետիկ անձնագիրը կապ չունի ցողունային բջիջների հետ: Դա տվյալ անձի գենետիկ շղթայի որոշակի հատվածի տիպավորումն է, որով կարելի է հասկանալ, թե այն ինչ կառուցվածք ունի: Դա կիրառվում է և՛ օրգանների, և՛ այլ փոխպատվաստումների ժամանակ, հարկ եղած դեպքում, դոնոր-ռեցիպիենտին դա պարտադիր գործառույթ է:  Ինչ վերաբերում է ցողունային բջիջներին, հավաքագրման դեպքում դա այնքան էլ պարտադիր չէ, որովհետև վերցված արյունը նույն օրգանիզն է ներարկվելու:


16. Բժշկության ո՞ր ոլորտներում, ի՞նչ հիվանդությունների ժամանակ են կիրառվում ցողունային բջիջները:

Առաջին հերթին, դա օնկոհեմատոլոգիան է, իմունագենետիկ, նյարդաբանական, սրտաբանական  հիվանդությունները, ստոմատոլոգիական, պլաստիկ վիրաբուժության բնագավառները:

Ներկայում հետազոտություններ են իրականացվում այլ հիվանդությունների դեպքում ևս կիրառել ցողունային բջիջները: Փորձարկվում են շաքարային դիաբետի, ենթաստամոքսային գեղձի ախտահարումների, Դաունի համախտանիշի, աուտիզմի, աթերոսկլերոզի, Այցհեյմերի հիվանդության ժամանակ ցողունային բջիջների փոխպատվաստման արդյունավետությունը պարզելու համար:

17. Կյանքի երկարատևության ի՞նչ հավանականություն կա պացիենտի մոտ, ով օգտագործել է իր ցողունային բջիջները:

Եթե մարդը հիվանդացել է և բուժվել ցողունային բջիջների փոխպատվաստմամբ, դա երաշխիք չէ, որ այդ հիվանդությունն այլևս չի կրկնվի: Եթե հիվանդությունը կրկնվում է, ներարկումը նույնպես պետք է կրկնել: Դա, իհարկե, անհատական մոտեցում պահանջող միջամտություն է: Եթե հիվանդությունը չի կրկնվում, ուրեմն նա կարող է ապրել բնականոն կյանքով, ինչպես բոլորը:


 


18. Բջիջների ի՞նչ քանակ է անհրաժեշտ:

Անհրաժեշտ բջիջների քանակը որոշվում է հիվանդի քաշից ելնելով: Եթե բջիջների քանակը մեկ միլիոնից պակաս է հավաքագրվում, որն այնքան էլ ցանկալի չէ, ամեն դեպքում, պահպանում են, քանի որ հարկ եղած դեպքում` գտնված դոնորի բջիջների հետ սեփական ցողունային բջիջների որոշակի քանակի կիրառումը փոխպատվաստումը դարձնում է դյուրին: Պրակտիկայում այդպես էլ լինում է, քանի որ բջիջների քանակը (50-60 կգ քաշի դեպքում` 4-8 մլն բջիջ) սովորաբար չի բավարարում:

Լինում են դեպքեր, երբ պայմաններից ելնելով, ցողունային բջիջների քիչ քանակ է հավաքվում: Դրանք են. հղիի տարիքը, հղիության ընթացքը, այդ ժամանակ ի հայտ եկած խնդիրները, պորտալարից հավաքված արյան քանակը և այլն: Ուստի անհնար է նախապես որոշել պահպանվող բջիջների քանակը: Յուրաքանչյուր դեպքի համար այն կարող է ամենատարբեր լինել, և յուրաքանչյուր դեպքում կիրառման սպասելիքները տարբեր են: Սովորաբար, հիմնական ցուցանիշը 2.5-3 մլն բջիջ է: Այդ քանակը բավարարում է միանվագ օգտագործման համար և ոչ մեծ քաշի դեպքում: Միայն փոքրերի համար է քիչ քանակը բավարար՝ 1-1.5 մլն:

19.Կա՞ն պորտալային արյան բջիջների կիրառման սահմանափակումներ:

Սահմանափակումներ չկան: Եթե անգամ այդ փոխպատվաստումը տվյալ դեպքում արդյունք չի տա, ապա վնաս նույնպես չի կարող պատճառել:



20. Ե՞րբ արժե մտածել ցողունային բջիջների պահպանման հնարավորության մասին:


Բջիջների պահպանման մասին կարելի է մտածել, երբ կա հղիություն: Ապագա ծնողները նախապես պետք է որոշում կայացնեն և նախքան երեխայի ծնունդը անձնագրերով ներկայանան գրասենյակ, կնքեն եռակողմ պայմանագիր: Հաջորդ քայլը նրանց պարկիկներ հանձնելն է, որտեղ պետք է հավաքվի ցողունային բջիջներով հարուստ նյութը:


Ծննդատուն ըմդունվելիս հղին անհրաժեշտ իրերի հետ միասին վերցնում է նաև այդ պարկիկնեըը: Հատկապես Երևան քաղաքի գրեթե բոլոր ծննդատները տեղեկացված են, թե այդ գործընթացն ինչպես է իրականանում: Ծննդաբերությունից հետո պարկիկները տրամադրում են լաբորատորիային, որտեղ էլ կատարվում է համապատասխան մշակումը:


21.Կա՞ն կրոնական առարկություններ:

Բացի Եհովայի վկաներից, որևէ այլ կրոն արգելք չի դնում ցողունային բջիջների փոխպատվաստման համար:

22.Կա՞ն պորտալարային արյան հավաքման, ցողունային բջիջների առանձնացման և պահպանման հակացուցումներ:

Իհարկե՛, կան: Արյունը հավաքելուց հետո պարտադիր պայմաններից մեկն է, որ այն ենթարկվի լաբորատոր հետազոտության, որի արդյունքներից ելնելով որոշվում է հետագա ընթացքը: Եթե հայտնաբերվում ախտաբանություն, օրինակ` հեպատիտ C, ՄԻԱՎ վարակ, անաէրոբ պայմաններում աճող մանրէներ, բնականաբար, այդ նմուշների պահպանումն իմաստազրկվում է: Սակայն, եթե ծնողները պնդում են, որ գուցե հետագայում այդ հիվանդությունները դառնան բուժելի, իսկ նմուշն այդ դեպքում` կիրառելի, ցողունային բջիջները պահպանվում են: Ընտրությունը ծնողներինն է:

 

 

med-practic.com կայքի ադմինիստրացիան տեղեկատվության բովանդակության համար

պատասխանատվություն չի կրում
Loading...
Share |

Հարցեր, պատասխաններ, մեկնաբանություններ

Կարդացեք նաև

Հիպերբիլիռուբինէմիա. armeniamedicalcenter.am
Հիպերբիլիռուբինէմիա. armeniamedicalcenter.am

Հիպերբիլիռուբինէմիան արյան մեջ բիլիռուբինի նորմայից բարձր քանակն է, որն արտահայտվում է մաշկի դեղնությամբ: Նորմայում բիլիռուբինն արյան մեջ պետք է...

Հիպերհիդրոզ. armeniamedicalcenter.am
Հիպերհիդրոզ. armeniamedicalcenter.am

Քրտնարտադրությունն օրգանիզմի բնական կարգավորող մեխանիզմներից է, այն օգնում է մարմնի նորմայից բարձր ջերմությունն իջեցնելուն, սակայն կարող է նաև առաջանալ...

Մթնոլորտային ճնշման ազդեցությունն օրգանիզմի վրա. armeniamedicalcenter.am
Մթնոլորտային ճնշման ազդեցությունն օրգանիզմի վրա. armeniamedicalcenter.am

Մթնոլորտային ճնշման տատանումները որոշ ազդեցություն ունեն մարդու ինքնազգացողության և օրգանիզմի վրա, որը հաճախ արտահայտվում է զարկերակային ճնշման փոփոխությամբ...

Ցավ ձախ ենթակողում. armeniamedicalcenter.am
Ցավ ձախ ենթակողում. armeniamedicalcenter.am

Ձախ ենթակողում, երբեմն, ի հայտ են գալիս տհաճ զգացողություններ, որը հաճախ անցնում է 10-15 րոպեից:  Ոմանց մոտ այն մշտական է և խանգարում է լիարժեք կյանքին...

Ախտորոշում
Ինչպե՞ս տարբերել երիկամային ցավը գոտկատեղի ցավից. armeniamedicalcenter.am
Ինչպե՞ս տարբերել երիկամային ցավը գոտկատեղի ցավից. armeniamedicalcenter.am

Մեջքի ցավը բավականին տարածված խնդիր է, որը կարող է ի հայտ գալ տարբեր պատճառներից: Օրինակ, այդ շրջանում տհաճ զգացողությունը հնարավոր է միզարտադրության կամ...

Վիրաբուժություն
Ինչո՞ւ է որովայնի ճարպակալումը վտանգավոր. urolog.am
Ինչո՞ւ է որովայնի ճարպակալումը վտանգավոր. urolog.am

Որովայնի ճարպակալում ասելով չենք հասկանում միայն ենթամաշկային շերտի ճարպը, այլև ընդերային և ներքին օրգանների ճարպը: Ընդերային ճարպը արտազատում է նյութեր, որոնք մեծացնում են ինսուլինի դիմադրությունը...

Ճարպակալում
Եղանակի նկատմամբ զգայունությունը մեծահասակների մոտ. armeniamedicalcenter.am
Եղանակի նկատմամբ զգայունությունը մեծահասակների մոտ. armeniamedicalcenter.am

Եղանակային փոփոխություններից կախվածությունը (ԵՓԿ)՝ մեթեոզգայունությունը, մարդու ընկալունակությունն է եղանակային տատանումներին՝ տաք, ցուրտ եղանակ, խոնավություն, որի արդյունքում արտահայտվում է...

Պլազմաֆերեզ. erebunimed.com
Պլազմաֆերեզ. erebunimed.com

Պլազմաֆերեզը ցուցված է ալերգիաների, մասնավորապես եղնջացանի, ռինիտի, բրոնխիալ ասթմայի, ատոպիկ դերմատիտի ժամանակ: Ժամանակակից բժշկության մեջ պլազմաֆերեզը լայնորեն կիրառվում է նաև էնդոկրին...

ԵՊԲՀ. Զարկերակային գերճնշում ունեցող մարդկանց շուրջ կեսը տեղյակ չէ դրա մասին
ԵՊԲՀ. Զարկերակային գերճնշում ունեցող մարդկանց շուրջ կեսը տեղյակ չէ դրա մասին

«Հերացի» վերլուծականը շարունակում է հրապարակումները` նվիրված առավել տարածված ոչ վարակիչ հիվանդություններին:

 

Այսօրվա նյութը վերաբերվում է զարկերակային գերճնշմանը...

Սրտանոթաբանություն
Համային զգացողության խանգարումներ. armeniamedicalcenter.am
Համային զգացողության խանգարումներ. armeniamedicalcenter.am

Համի զգացողության խանգարումը կարող է կապված լինել բերանի խոռոչի խնդիրների կամ տարբեր նյարդաբանական, վարակիչ և այլ հիվանդությունների հետ: Այն կարող է լինել ամբողջական կամ մասնակի...

Իմունիտետ. armeniamedicalcenter.am
Իմունիտետ. armeniamedicalcenter.am

Իմունիտետն օրգանիզմում պատասխանատու է երկու գործընթացի համար. առաջինը օրգանիզմի պաշտպանությունն է հիվանդածին միկրոօրգանիզմներից, հաջորդը՝ օգնելն է օրգանիզմի վնասված հյուսվածքների վերականգնմանը...

Իմունաբանություն
Ինչպե՞ս որոշել օրգանիզմի առողջական վիճակը ոտնաթաթերի օգնությամբ. armeniamedicalcenter.am
Ինչպե՞ս որոշել օրգանիզմի առողջական վիճակը ոտնաթաթերի օգնությամբ. armeniamedicalcenter.am

Այտուցված ոտնաթաթեր

Երբեմն ոտնաթաթերի այտուցը երկար ժամանակ կանգնելու, անհարմար դիրքով անշարժ նստելու կամ...

Ախտորոշում
Մկանային թուլություն։ Ոտքերի թուլություն. nairimed.com
Մկանային թուլություն։ Ոտքերի թուլություն. nairimed.com

Մկանային թուլությունը մկանային ուժի նվազումն է մեկ կամ մի քանի մկաններում, որոնցից ամենահաճախ հանդիպող դրսևորումներից է ոտքերի թուլությունը...

Որո՞նք են մարմնի քորի պատճառները. armeniamedicalcenter.am
Որո՞նք են մարմնի քորի պատճառները. armeniamedicalcenter.am

Մաշկը քորելու ցանկությունը բնական է, քանի դեռ չի դարձել պարբերական և կպչուն...

Ախտորոշում
Ցավ ուսագոտում. armeniamedicalcenter.am
Ցավ ուսագոտում. armeniamedicalcenter.am

Նյարդաբանական հիվանդությունները սկզբնական շրջանում կարող են ընթանալ առանց արտահայտված ախտանշանների: Սակայն բարձիթողի, ուշացրած դեպքերում դրանք անուղղելի բարդությունների պատճառ կարող են լինել...

Ցավ

ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ՀՈԴՎԱԾՆԵՐԸ