Լապարոսկոպիկ վիրահատություն. հաճախ տրվող հարցերին պատասխանում է Տիգրան Լազրի Նալբանդյանը. izmirlianmedicalcenter.com

Ի՞նչ է լապարոսկոպիկ վիրահատությունը

Լապարոսկոպիկ վիրահատությունները ժամանակակից վիրաբուժության անքակտելի մասն են,  որի ժամանակ վիրահատությունները ներքին օրգանների վրա կատարվում է ոչ մեծ՝ սովորաբար 0,5-1,5 սմ անցքերից, այն դեպքում երբ ավանդական վիրահատությունները իրականացվում են մեծ կտրվածքների միջոցով: Լապարոսկոպիկ վիրահատությունները սովորաբար կիրառվում են վիրաբուժության շատ բնագավառներում և  որոշ հիվանդությունների բուժման համար դրանք դարձել են ոսկե ստանդարտ, այսինքն  վիրահատության մեթոդի ընտրության լավագույն տարբերակ:

Ի՞նչ մեթոդիկայով է իրականցվում լապարոսկոպիկ միջամտությունը

Լապարոսկոպիան իրականացվում է ախտորոշիչ և բուժական նպատակներով: Գրեթե բոլոր լապարոսկոպիկ վիրահատությունները իրականացվում են ընդհանուր անզգայացման տակ: Վիրահատության ընթացքում որովայնի խոռոչը լցվում է ածխաթթու գազ, ինչի հաշվին որովայնի պատը գմբեթի նման բարձրանում վերև, ինչպես օդապարիկը և վիրաբույժի համար բացվում է տեսադաշտ և վիրահատական տարածություն:   Այնուհետև ոչ մեծ կտրվածքից մտցվում է տեսախցիկը, որը հնարավորություն է տալիս տեսնել որովայնի խոռոչը էկրանի վրա, իսկ լրացուցիչ փոքր կտրվածքներով մտցվում են անհրաժեշտ գործիքները վիրահատակ միջամտությունը իրականացնելու համար: Լրացուցիչ կտրվածքների քանակը և տեղակայումները տարբեր են, կախված թե որովայնի խոռոչի օրգաններից որի վրա է նախատեսվում վիրահատական միջամտությունը, ինչպես նաև որոշակիորեն վիրաբույժի նախասիրությունից:

Ո՞ր հիվանդությունների ժամանակ է իրականացվում լապարոսկոպիա

Վիրաբուժական միջամտությունների սպեկտրը, որոնք իրականացվում են լապորոսկոպիկ եղանակով շատ լայն է, սկսած որդանման ելունի և լեղապարիկի հեռացումից, ճողվածքների կապակցությամբ վիրահատություններից մինչև ստամոքսի, ենթաստամոքսային գեղձի, հաստ և ուղիղ աղիների մասնահատումը: Լապարոսկոպիկ վիրահատությունները շատ մեծ հաճախականությամբ և հաջողությամբ կիրառվում են նաև ուրոլոգիական և գինեկոլոգիական հիվանդությունների բուժման ժամանակ:
Մեր հիվանդանոցում լապարոսկոպիիկ եղանակով վիրաբուժական միջամտություններից առավել հաճախ իրականացվում են խոլեցիստէկտոմիա (լեղապարիկի հեռացում), ապպենդէկտոմիա (որդանման ելունի հեռացում), հերնիոպլաստիկաներ (ճողվածքահատումներ): Մեծ հաջողությամբ կիրառում ենք նաև որոշ գինեկոլոգիական և ուրոլոգիական հիվանդություների բուժման ժամանակ:
 
Ի՞նչ առավելություն ունի, եթե համեմատենք բաց վիրահատության հետ

Լապարոսկոպիկ վիրահատությունների առավելություններից են փոքր տրավմատիզմը, ստացիոնարում գտնվելու ժամանակի զգալի կրճատումը, արագ վերականգնումը հետվիրահատական շրջանում, ցավային զգացողությունների խիստ նվազումը, հետվիրահատական սպիների գրեթե բացակայությունը, արյան մինիմալ կորուստը: Աղիների աշխատանքի վերականգնումը  նույնպես տեղի է ունենում ավելի արագ և հիվանդները ավելի շուտ են սկսում սնվել:

Վերոնշյալ առավելությունները սիրտ-անոթային, թոքային և այլ հիվանդություններով տառապող անձանց համար ունի շատ մեծ նշանակություն, քանսզի թույլ է տալիս խուսափել հարկադիր անկողնային վիճակով պայմանավորված մի շարք բարդությունների զարգացումից:

Լապորոսկոպիկ  վիրաբուժություը  կարողացավ հաջողությամբ փոխարինել բաց վիրաբուժությանը,  նաև շնորհիվ  նրա, որ ստացվող պատկերը շատ ավելի մեծ է քան վիրաբույժը կարող է տեսնել սեփական աչքերով բաց վիրահատության ժամանակ, որովետև ժամանակակից լապարոսկոպիկ սարքավորումները հանարավորություն են տալիս տեսնել պատկերը մինչև 40 անգամ մեծացված տեսքով, բացի այդ օգտագործվող օպտիկան թոյլ է տալիս վիրահատվող օրգանը տեսնել տարբեր անկյան տակ տարբեր կողմերից: Հհստակ մեծացված պատկեր ստանալըառաջին հերթին, օգնում է ճիշտ ախտորոշմանը և դրա շնորհիվ կարող է անգամ ժխտվել վիրաբուժական հիվանդության առկայությունն ու հիվանդին ազատել ավելորդ ֆիզիկական և հոգեկան տրավմայից:

Լապարոսկոպիկ եղանակով  իրականցվող վիրահատությաններից հետո կպումային բարդությունների զարգացման վտանգը նվազագույն է, քանի որ բացակայում է վիրաբույժի և մառլային անձեռոցիկների անմիջական կոնտակտը ներքին օրգանների հետ:
Լապարոսկոպիկ վիաբուժության կիրառումը ապահովվում է նաև մեծ տնտեսական էֆեկտիվություն, քանի որ հիվանդն ավելի քիչ օրեր է անցկացնում ստացիոնարում, նրա բուժման համար ավելի քիչ դեղորայք և բուժական պարագաներեն օգտագործվում:

Ի՞նչ է լապարոսկոպիկ համակարգը

Լապարոսկոպիկ էնդոսկոպիկ համակարգը իր մեջ ներառում է էնդոսկոպիկ տեսախցիկը, տեսամոնիտորը, էնդոլապարոսկոպը կամ ստանդարտ լապարոսկոպը օպտիկայով, լույսի աղբյուրը իր մալուխով, ինսուֆլյատորը (գազամղիչ համակարգ է, որի օգնությամբ որովայնի խոռոչ է ներմղվում ածխաթթու գազը), լապարոսկոպիկ ասպիրատոր-իրիգատորը (հեղուկ մղող և հեղուկ արտածծող սարք է որովայնի խոռոչում առկա բիոլոգիական հեղուկների հեռացման և լվացում կատարելու համար), էլեկտրոկոագուլացիոն բլոկ մոնո- և բիպոլյար գործիքների և էլեկտրոդների հավաքածույով՝(սարքը նախատեսված է հյուսվածքների հատման և արյունահոսությունների դադարեցման համար) և լապարոսկոպիկ գործիքների հավաքներ:

Որո՞նք են լապարոսկոպիայի հակացուցումները

Բացարձակ հակացուցումներ լապորոսկոպիայի իրականցման համար չկան: Եթե առաջ նախկինում տարած բաց վիրահատությունը կամ աղիքային անանցանելիությունը համարվում էին հակացուցում, քանի որ մեծ էր հավանականությունը այնպիսի բարդության զարգացման համար ինչպիսին է աղիքի թափածակումը, ապա ներկայումս, կախված վիրաբույժի արհեստավարժությունից, նմանատի բարդության զարգացման հավանականությունը մինիմալ է: Մյուս հակացուցումը դա հղիությունն էր, սակայն վերջին հետազոտությունները ցույց են տալիս, որ լապարոսկոպիայի իրականացումը հղիության ընթացքում նույնպես անվտանգ է:

Միաժամանակ պետք է նշել, որ կան մի շարք բարձր ռիսկայնության գործոններ, որոնք պետք է հաշվի առնել լապարոսկոպիկ վիրահատություն իրականացնելուց առաջ: Դրանցից են՝  ճարպակալումը, նախկինում տարած բաց վիրահատությունները որովայնի խոռոչի օրգանների վրա, ուղեկցող սիրտ-անոթային և թոքային հիվանդությունները և այլն:

Որո՞ք են բաց վիրահատության անցնելու ցուցումները

Որոշ դեպքերում վիրահատությունը լապարոսկոպիկ եղանակով ավարտին հասցնել չի հաջողվում և անցում է կատարվում բաց ավանդական վիրահատական միջամտության: Այդ մասին հիվանդը և նրա հարազատները տեղեկացվում են նախապես, մինչ վիրահատությունը:

Լապարոսկոպիկից բաց վիրահատության անցման՝ կոնվերսիայի առավել հաճախ հանդիպող ցուցումներից կարելի է նշել. կոնկրետ հիվանդի անոտոմիական առանձնահատկությունները; ախտորոշման փոփոխությունը վիրահատության ընթացքում; արտահայտված կպումային պրոցեսը որովայնի խոռոչում; ամուր բորբոքային ինֆիլտրատի կամ բազմաթիվ միջաղեգալարային թարախակույտերի առկայությունը;   վիրահատության ընթացքում ի հայտ եկած բարդությունները՝ արյունահոսություն, աղիների թափածակում; հիվանդի արտահայտված ճարպակալումը; լապարոսկոպիկ սարքավորումների տեխնիկական անսարքություն և այլն:

Ինչպիսի՞ անզգայացում է կատարվում

Գրեթե բոլոր վիրահատությունները լապարոսկոպիկ եղանակով իրականացվում են ընդհանուր անզգայացման տակ:

Լապարոսկոպիկ վիրահատություների ժամանակ հնարավոր բարդությունները

Ինչպես բաց, այնպես էլ լապարոսկոպի եղանակով կատարվող վիրահատության ժամանակ կարող են ի հայտ տարաբնույթ բարդություններ, որոնք ըստ ուսումնասիրությունների տատանվում են 0.1-06%-ի սահմաններում: Վիրահատող բրիգադը միշտ պետք է պատրաստ լինի դրանց, քանսզի ոչ-ոք դրանից ապահովագրված չէ: Առավել վտանգավոր բարդություններից կարելի նշել խաշոր արյունատար անոթների վնասումը, լեղուղիների վնացումը, աղիների թափածակումը, հիպոթերմիան, հետվիրահատական շրջանում աբսցեսների ձևավորումը և այլն:

Ի՞նչ նոր զարգացումներ կան

Ուսումնասիրելով միջազգային փորձը կարող ենք փաստել, որ ներկայումս որովայնի խոռոչի և հետորովայնամզային տարածքի օրգանների վրա իրականացվող գրեթե բոլոր վիրահատությունները հնարավոր է կատարել լապարոսկոպիկ եղանակով:
Ցավոք մեր կլինիկայում ոչ բոլոր վիրահատություններ են իրականացվում լապարոսկոպիկ եղանակով, բայց ձգտում ենք ընդլայնել դրանց ցանկը կազմակերպելով մեր բժիշկների վերապատաստումներ արտասահմանյան առաջատար կլինիկաներում, ինչպես նաև հրավիրելով այդ բանգավառում հեղինակավոր արտասահմանյան մասնագետների անցկացնել ցուցադրական վիրահատություններ և դասընթացներ տեղում:

Ներկայումս «Իզմիրլյան»  բժշկական կենտրոնում ակտիվորեն փորձում ենք ներդնել բարիատրիկ վիրաբուժությունը և հաստ աղու հիվանդությունների վիրաբուժական բուժումը լապարոսկոպիկ եղանակով:

Տիգրան Լազրի Նալբանդյան
«Իզմիրլյան» բժշկական կենտրոնի բուժական գծով փոխտնօրեն,
Բժշկական գիտությունների թեկնածու, ընդհանուր վիրաբույժ

Հարցեր, պատասխաններ, մեկնաբանություններ