Med-Practic
Նվիրվում է վաստակաշատ ուսուցիչ Գրիգոր Շահյանին

Իրադարձություններ

Հայտարարություններ

Մեր հյուրն է

Հրատապ թեմա

Հոգեբանի մոտ

Գյուտարար երեխաները՝ Հայաստանում. ինչպես զարգացնել կարողությունները (Անդրանիկ Խաչիկյան, Ռուբեն Պողոսյան)

Գյուտարար երեխաները՝ Հայաստանում. ինչպես զարգացնել կարողությունները (Անդրանիկ Խաչիկյան, Ռուբեն Պողոսյան)

Գյուտերի հեղինակներ դարձած երեխաները հունվարի 17-ին ամբողջ աշխարհում հատուկ ուշադրության են արժանանում. այսօր նշվում է Մանկական գյուտերի օրը:


Մեդ-Պրակտիկը փորձեց մասնագետներից պարզել, թե Հայաստանում ինչ գյուտերի հեղինակներ են դառնում երեխաները, հոգեբանական ինչ առանձնահատկություններ ունեն նրանք, ինչպիսի մոտեցումներ կան գյուտարար և առհասարակ օժտված երեխաների հանդեպ մեր իրականությունում:


Մտավոր սեփականության գործակալության պետի տեղակալ Անդրանիկ Խաչիկյանը  (լուսանկարը՝ aravot.am) մեզ հետ զրույցում տեղեկացրեց, որ անչափահասի կողմից գյուտի գրանցում Հայաստանում վերջին անգամ եղել է 2006 թվականին: Գյուտը ներկայացնում է փոքրամարմին թռչունների համար նախատեսված կերաման, որը բացառում է խոշոր թռչունների մուտքը:


Մտավոր սեփականության պետի տեղակալի խոսքով՝ գյուտի գրանցման հարցում երեխաների համար որևէ առանձնահատկություն նախատեսված չէ, սակայն գյուտերի, օգտակար մոդելների, արդյունաբերական նմուշների մասին ՀՀ օրենսդրությամբ բավականին նպաստավոր պայմաններ են ստեղծված բոլորի համար: Հատուկ խրախուսման քաղաքականություն ևս չկա, քանի որ, ինչպես մեկնաբանեց Անդրանիկ Խաչիկյանը, երբ մարդիկ որևէ գյուտի արտոնագիր են ստանում, միաժամանակ ստանում են օգտագործման նկատմամբ բացառիկ իրավունքներ. այն ինքնըստինքյան վերածվում է շուկայի ապրանքի: Այլ էր Խորհրդային Միության ժամանակ, երբ բոլոր իրավունքները պատկանում էին պետությանը, և տարեկան 1000-1200 հայտ ուղարկվում էր Հայաստանից Մոսկվա՝ հաստատման: Այսօր, Մտավոր սեփականության գործակալության տվյալներով, Հայաստանում տարեկան ներկայացվում է մոտ 150 հայտ: «Նախկինում կային գիտական-ստեղծագործական խմբակներ, որոնք ևս մեծ դեր ունեին երեխաների շրջանում համապատասխան հակումներ առաջացնելու գործում: …Նաև արժեհամակարգի հարց է, որը փոխվել է»,- նկատեց Անդրանիկ Խաչիկյանը:

Երեխաների ընդունակությունների զարգացման, օժտվածության մասին զրուցեցինք հոգեբանական գիտությունների թեկնածու, դոցենտ Ռուբեն Պողոսյանի (լուսանկարը՝ zruyc.com) հետ:

–   Պարոն Պողոսյան, որպես հոգեբան, ի՞նչ եք կարծում, պե՞տք է օժտված երեխաներին հատուկ ուշադրություն դարձնել, առանձնացնել:

–   Պրակտիկայում հանդիպում են երեխաներ, ովքեր առանձնահատուկ ուժեղ ընդունակություններ, օժտվածություն ունեն: Կարծում եմ՝ նրանց հատուկ ուշադրության պետք է արժանացնել, մասնավորապես՝ դպրոցում լրացուցիչ գիտելիքներ ստանալու հնարավորություն ստեղծել, այլապես նրանք պարզապես կսկսեն ձանձրանալ: Պատմության մեջ այդպիսի դեպքեր շատ են եղել, օրինակ՝ հենց Զիգմունդ Ֆրոյդը՝ հայտնի հոգեվերլուծաբան, բժիշկ, հրաշամանուկ է եղել, դա նկատել են ծնողները և նրա համար բացառիկ պայմաններ ստեղծել:

–   Երեխաների օժտվածության հետագա զարգացման հնարավորություններն ինչպիսի՞ն են, ի՞նչ հավանականություն կա, որ արդեն հասուն տարիքում կպահպահվեն այդ ընդունակությունները:


–   Պետք է նշեմ, որ հետագայում նրանցից հանճարներ քիչ են լինում: Նման երեխաները դառնում են իրենց ոլորտում լավ մասնագետներ, բայց միանշանակ պնդել, որ այդ բացառիկությունը պահպանվում է ողջ կյանքի ընթացքում, սխալ կլինի: Այդ ուղղությամբ կատարված բազմաթիվ հետազոտություններ կան: Ընդունակությունների չհապանվելու պատճառ կարող են դառնալ սոցիալական պայմանները, նաև բնավորության գծերի առանձնահատկությունները: Հոգեկան առանձնահատկությունների որոշ զարգացումներ կարող են նպաստավոր չլինել մարդու օժտվածության հետագա զարգացման համար:

–   Երբ ծնողները բացառիկ ունակություններ են նկատում երեխայի մոտ, սովորաբար փորձում են ճնշել դրանք՝  նորմալ չհամարելով: Ո՞րն է Ձեր մոտեցումն այս հարցում:


–   Նման դեպքեր իսկապես շատ են լինում: Օժտված երեխան կարող է լինել ոչ այնքան շփվող, ներանձնացած, անգամ տարօրինակ վարքագծով: Շատ չեն խաղում, նրանց այնքան էլ չեն հետաքրքրում հասակակիցները:


Թեև հատուկ ուշադրություն պետք է դարձնել այդ երեխաներին, բայց երբեք չանել դա՝ մեկուսացնելով սոցիալական դաշտից: Պետք է ոչ թե մեծարել, այլ՝ գնահատել:


Որպես հոգեբան՝ ես հակված եմ, որ այդ երեխաներն ակտիվորեն ներգրավվեն հասակակիցների հետ հարաբերություններում և անցնեն հոգեկան զարգացման բոլոր անհրաժեշտ փուլերը: Հայտնի հոգեբան Վիգոտսկին մի դեպք է պատմում, երբ իր մոտ են բերում մաթեմատիկական ունակություններով ակնհայտ օժտված երեխայի: Հոգեբանը հասկանում է, որ եթե այդ երեխայի առօրյան անցնի այնպես, որ նա միայն խնդիրներ լուծի փոքրիկ ծերուկի պես, շատ շուտով կկորցնի իր օժտվածությունը: Երեխան պետք է խաղա, շոշափի ռեալ աշխարհը. դա միայն կօգնի ընդունակությունների զարգացմանը:


Նման երեխաներին պետք է հատուկ ուշադրություն դարձնել, բայց ոչ թե ծանրաբեռնելով, այլ գործնական բնույթի շփումներ ապահովելով, որպեսզի որպես անձ ամբողջական զարգանան:

–   Եթե ոչ գյուտարարությունը, ապա կրեատիվությունը ժամանակակից  աշխատաշուկայում բարձր է գնահատվում. ինչպե՞ս այն զարգացնել վաղ տարիքից:


-Ինչ վերաբերում է կրեատիվությանը, այն միայն խաղերով չէ, որ պետք է զարգացնել: Կրեատիվությունը զարգանում է աշխարհաճանաչողության միջոցով: Երեխային պետք է կարողանալ մշտապես պահել ռեալության մեջ: Օրինակ՝ կենդանիների հետ հանդիպում կազմակերպել ոչ թե նկարներով, մուլտֆիլմերով, այլ իրականում: Իրական հարաբերությունները, փոխներգործությունն են զարգացնում կրեատիվությունը:

Հեղինակ. Տաթև Մադաթյան
Սկզբնաղբյուր. med-practic.com
Հոդվածի հեղինակային (այլ սկզբնաղբյուրի առկայության դեպքում՝ էլեկտրոնային տարբերակի) իրավունքը պատկանում է med-practic.com կայքին
Loading...
Share |

Հարցեր, պատասխաններ, մեկնաբանություններ

Կարդացեք նաև

«Նրա գուշակությունները նույնությամբ կատարվեցին». Վանգային այցելած հայ հոգեբանի հուշերը
«Նրա գուշակությունները նույնությամբ կատարվեցին». Վանգային այցելած հայ հոգեբանի հուշերը

Բուլղարացի աշխարհահռչակ պայծառատես Վանգայի մասին նորանոր լեգենդներ են ի հայտ գալիս անգամ նրա մահվանից 18 տարի անց: Կանխագուշակ Վանգային գործունեության շուրջ 55 տարիների ընթացքում այցելել է ավելի քան...

Կանխատեսումներ
Լինել գիտակցված, չափավոր. հոգեբան Հրաչյա Ամիրյանը՝ վիրտուալ կյանքի մասին
Լինել գիտակցված, չափավոր. հոգեբան Հրաչյա Ամիրյանը՝ վիրտուալ կյանքի մասին

«Մեզ ամեն վայրկյան հազարավոր նոր հնարավորությունների կոչեր են արվում, սակայն հաջողության հասնելու երբևէ  այսքան պարզ ճանապարհ չի եղել, որքան մեզ տալիս է համացանցի աշխարհը: Ո՛չ մի դեպքում բաց մի՛թողեք այդ հնարավորությունը...

«Մեզ չեն սովորեցնում շնորհակալության խորքային իմաստը». հոգեբան Իզաբելլա Ղազարյան
«Մեզ չեն սովորեցնում շնորհակալության խորքային իմաստը». հոգեբան Իզաբելլա Ղազարյան

Հունվարի 11-ին նշվում է «ամենաքաղաքավարի» տոներից մեկը՝ Շնորհակալության միջազգային օրը: Տոնի առթիվ՝ շնորհակալ լինելու մասին զրուցեցինք հոգեբան Իզաբելլա Ղազարյանի հետ...

Կակազող մարդկանց նկատմամբ հոկտեմբերի 22-ին աշխարհն ավելի զգայուն է դառնում. Արմենուհի Ավագյան
Կակազող մարդկանց նկատմամբ հոկտեմբերի 22-ին աշխարհն ավելի զգայուն է դառնում. Արմենուհի Ավագյան

Հոկտեմբերի 22-ին նշվում է կակազող մարդկանց խնդիրներին ուղղված միջազգային օրը: Կակազող մարդկանց միջազգային ասոցիացիան, որը գործում է 1995 թվականից, տարվա մեջ հենց այս օրն է նախաձեռնում մի շարք միջոցառումներ...

«Դա այն ուղտն է, որը կարող է չոքել ամեն մեկի դռանը». մեր հյուրն է ՀՀ ԱՆ գլխավոր հոգեբույժ Սամվել Թորոսյանը
«Դա այն ուղտն է, որը կարող է չոքել ամեն մեկի դռանը». մեր հյուրն է ՀՀ ԱՆ գլխավոր հոգեբույժ Սամվել Թորոսյանը

Հոկտեմբերի 10-ը Հոգեկան առողջության համաշխարհային օրն է: Օրվա խորհրդի, Հայաստանում և աշխարհում ոլորտի խնդիրների մասին զրուցեցինք ՀՀ առողջապահության նախարարության գլխավոր հոգեբույժ...

Բժիշկներ
ՀՈԳԵԲԱՆ ԱՐՇԱԿ ԳԱՍՊԱՐՅԱՆ. Հանցագործ-տուժած. հոգեբանական ուղիները
ՀՈԳԵԲԱՆ ԱՐՇԱԿ ԳԱՍՊԱՐՅԱՆ. Հանցագործ-տուժած. հոգեբանական ուղիները

Փետրվարի 22-ին բազմաթիվ երկրներում նշվում է որպես հանցագործությունից տուժածների պաշտպանության միջազգային օր: Պարզվում է` հանցագործության զոհ դարձած անձանց միշտ չէ, որ բավարարում է  վնաս հասցրած մարդուն պատժելն ու սոցիալական արդարության...

Հոգեկան առողջություն
ՀՈԳԵԲԱՆ ՀՐԱՉՅԱ ԱՄԻՐՅԱՆ. Հի­վան­դի հան­դեպ սր­տա­ցա­վու­թյունն ու հո­գա­տա­րու­թյու­նը կձ­ևա­վո­րի հի­վանդ-բ­ժիշկ լա­վա­գույն փոխ­հա­րա­բե­րու­թյուն­ներ
ՀՈԳԵԲԱՆ ՀՐԱՉՅԱ ԱՄԻՐՅԱՆ. Հի­վան­դի հան­դեպ սր­տա­ցա­վու­թյունն ու հո­գա­տա­րու­թյու­նը կձ­ևա­վո­րի հի­վանդ-բ­ժիշկ լա­վա­գույն փոխ­հա­րա­բե­րու­թյուն­ներ

­–   Պա­րոն Ամի­րյան, որ­պես հո­գե­բան, ի՞նչ  եք կար­ծում` ի՞նչ հո­գե­վի­ճա­կով ու ակն­կա­լի­քով է հի­վան­դը մտ­նում բժշ­կի սե­նյակ:


­–  Հի­վան­դի ակն­կա­լի­քը ստան­դարտ է. բժիշ­կը լի­նի իրա­վա­սու, փոր­ձա­ռու մաս­նա­գետ, զգա­յուն, հո­գա­տար և ու­շա­դիր` իր ան­ձի...

Հոգեկան առողջություն
ԷԼԵՈՆՈՐԱ ՄԱՆԱՆԴՅԱՆ, ՎՐԵԺ ՇԱՀՐԱՄԱՆՅԱՆ. մի′ վախեցեք անկեղծ զգացմունքներից. մասնագետները՝ գրկախառնության մասին
ԷԼԵՈՆՈՐԱ ՄԱՆԱՆԴՅԱՆ, ՎՐԵԺ ՇԱՀՐԱՄԱՆՅԱՆ. մի′ վախեցեք անկեղծ զգացմունքներից. մասնագետները՝ գրկախառնության մասին

Հունարի 21-ը Գրկախառնության միջազգային օրն է: Տոնը սկիզբ է առել ԱՄՆ-ում` 1986թ., հետո տարածում գտել ամբողջ աշխարհում:  Այդ օրը կարելի է գրկել ցանկացած մարդու` նույնիսկ անծանոթի, նպատակ ունենալով փոխանցել դիմացինին դրական հույզեր ու ջերմություն...

Բժշկի ընդունարանում Բժիշկներ
ՄԻՀՐԴԱՏ ՄԱԴԱԹՅԱՆ. «Շնորհակալություն»-ն ու «ներողություն»-ը պետք է լինեն մեր բառապաշարում յուրաքանչյուր երկրորդ բառը
ՄԻՀՐԴԱՏ ՄԱԴԱԹՅԱՆ. «Շնորհակալություն»-ն ու «ներողություն»-ը պետք է լինեն մեր բառապաշարում յուրաքանչյուր երկրորդ բառը

Ժպտացե´ք, եղե´ք շնորհակալ, հանդուրժող, հաճախ համբուրվեք ու գրկախառնվեք. նման կոչերը վաղուց արդեն դարձել են նաև տոնելու առիթներ:  Ողջ աշխարհում, այդ թվում՝  Հայաստանում, տարածում գտած տարատեսակ «պոզիտիվ» նեոտոների ու դրանց հոգեբանական...

Բժիշկներ
Հարցազրույց՝ նվիրված Բռնությունից և դաժանությունից սեքս-աշխատակիցների պաշտպանության միջազգային օրվան (17-ը դեկտեմբերի)
Հարցազրույց՝ նվիրված Բռնությունից և դաժանությունից սեքս-աշխատակիցների պաշտպանության միջազգային օրվան (17-ը դեկտեմբերի)

Բռնությունից և դաժանությունից սեքս-աշխատակիցների պաշտպանության միջազգային օրը (International Day to End Violence Against Sex Workers) ավանդույթ է ձևավորվել 7 ստացել «Կարմիր անձրևանոցների քայլերթ» (March of the Red Umbrellas)...

Հոկտեմբերի 10-ը` Հոգեկան առողջության օր։ Հարցազրույց Խաչատուր Գասպարյանի հետ
Հոկտեմբերի 10-ը` Հոգեկան առողջության օր։ Հարցազրույց Խաչատուր Գասպարյանի հետ

Հոկտեմբերի 10-ը Հոգեկան առողջության համաշխարհային օրն է: Ամեն տարի այս օրը շահագրգիռ  կառույցները տարածում են հոգեկան առողջության հարցերին վերաբերող նյյութեր, դիմում տարբեր երկրների ղեկավարություններին` խնդրելով օգնություն, ոլորտի զարգացման...

Հոգեկան առողջություն ԼՈՒՐԵՐ: Իրադարձություններ Հայաստանում Բժիշկներ

ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ՀՈԴՎԱԾՆԵՐԸ