Հիշարժան տարեթվեր
Հունվարի 29-ը Միջուկային պատերազմի սպառնալիքի դեմ համախմբման օրն է
Միջուկային պատերազմի սպառնալիքի դեմ համախմբման օրն ամբողջ աշխարհում նշվում է Դելիի հռչակագրի ընդունման տարելիցի օրը, որի հիմնական նպատակն է կոչ անել դադարեցնելու միջուկային զենքի մրցավազքը, կրճատելու և հետագայում աստիճանաբար չեզոքացնելու աշխարհի տարբեր երկրների միջուկային զինանոցները, վերացնելու միջուկային պատերազմի սպառնալիքները:
Դելիի հռչակագիրն ընդունվել է 1985 թ. հունվարի 29-ին Հնդկաստանի մայրաքաղաք Նյու-Դելիում մի քանի երկրների ղեկավարների և կառավարությունների կողմից. այդ երկրներն են Հնդկաստանը, Հունաստանը, Մեքսիկան, Արգենտինան, Տանզանիան և Շվեդիան, որոնք էլ այս փաստաթուղթը ստորագրած առաջին երկրները դարձան:
Անհրաժեշտ է հիշեցնել, որ միջուկային պայթյունների հետևանքներն ինչպես յուրաքանչյուր երկրի, այնպես էլ ամբողջ մոլորակի համար աղետալի են: Չէ՞ որ նույնիսկ այսօր դրանցից պաշտպանվելու հնարավորությունները բավականին սահմանափակ են, իսկ նրանց, ովքեր կհայտնվեն պայթյունի էպիկենտրոնում, ընդհանրապես անհնար կլինի փրկել: Ճառագայթումն անուղղելի վնաս կհասցնի ինչպես բնությանն, այնպես էլ մարդու կենսագործունեությանն ու առողջությանը: Այս ամենը հրդեհների և համաճարակների, սովի և կողոպուտի կարող է հանգեցնել… Ճառագայթման մեծ քանակները մարդկանց մոտ ուռուցքային հիվանդությունների աճին են բերում, նորածինների մոտ ախտահարումների, գենետիկ մուտացիաների են հանգեցնում: Իսկ լայնամասշտաբ միջուկային պատերազմի դեպքում կլիմայական աղետ տեղի կունենա, և դժվար է նույնիսկ պատկերացնել, որ Երկրի վրա որևէ տեղ գոնե որևէ մարդկային համայնք կենդանի կմնա:
Այժմ աշխարհի շատ երկրներն իրենց զինանոցներում միջուկային զենք ունեն, որի կիրառումն արգելված է: Սա 1945 թ. ցավալի դեպքերի հետ է կապված, երբ ճապոնական Հիրոսիմա և Նագասակի քաղաքների վրա երկու ռումբ էին գցել, որոնք բազմաթիվ կյանքեր խլեցին, իսկ իրադարձությունների հետևանքները մինչ օրս պահպանվում են: Եվ, չնայած այդ տարում միջուկային զենքը համաշխարհային պատմության մեջ առաջին անգամ օգտագործվեց, դրան հաջորդող տասնամյակի ընթացքում պետությունների ռազմավարությունը և միջազգային դիվանագիտությունը մնում էր հնարավոր միջուկային պատերազմի մշակվող պլանների հզոր ազդեցության տակ: Իսկ միջուկային զենքի նոր տեսակների ստեղծումն այսօր միջուկային սպառնալիք է շատ երկրների համար:
Երկու խոշորագույն գերտերությունները՝ ԽՍՀՄ-ը և ԱՄՆ-ը, դեռ 1953 թ. միջուկային զենքը մթնոլորտում փորձարկման արգելման մասին պայմանավորվեցին: Սակայն Սովետական Միությունը 1961 թ. վերսկսեց իր փորձարկումները, իսկ մեկ տարի անց՝ նաև ԱՄՆ-ը: Այդ ժամանակ 1963 թ. ՄԱԿ-ի զինաթափման հանձնաժողովը մթնոլորտում, տիեզերական տարածությունում և ջրի տակ միջուկային փորձարկումներն արգելելու մասին պայմանագիր պատրաստեց, որը ստորագրեցին ավելի քան 100 ՄԱԿ անդամ երկրները, այդ թվում և ԽՍՀՄ-ն ու ԱՄՆ-ը:
1968 թ. ստորագրման համար ստեղծվեց նաև միջուկային զենքը չտարածելու մասին պայմանագիր (նույնպես ՄԱԿ-ի զինաթափման հանձնաժողովի կողմից), որն արգելում է բոլոր պետություններին միջուկային զենք ունենալ՝ հինգ միջուկային տերություններից բացի (Ռուսաստան, ԱՄՆ, Մեծ Բրիտանիա, Չինաստան, Ֆրանսիա): 1990-ականների կեսերին հինգ միջուկային տերությունները վավերացրեցին այն, իսկ ընդհանուր առմամբ ստորագրել է 181 պետություն: Այս պայմանագիրը չստորագրած 13 երկրներից են Իսրաելը, Հնդկաստանը, Պակիստանը և Բրազիլիան: 1995 թ. այս պայմանագիրն անհայտ ժամկետով երկարաձգվել է:
Հարկ է նշել, որ չտարածման ռեժիմն այսօր գրեթե փլուզման եզրին է: Միջուկային տերությունների հասցեին զինաթափման պարտականությունները չկատարելու մասին կշտամբանքներ են հնչում: Օրինակ, ԱՄՆ-ը հակահրթիռային պաշտպանության պայմանագրից դուրս շարունակում է միջուկային զենք ստեղծել: Երեք միջուկային երկրները՝ Հնդկաստանը, Պակիստանը և Իսրայելը, այդպես էլ չստորագրեցին միջուկային զենքի չտարածման պայմանագիրը, իսկ «երրորդ աշխարհի» երկրները միջազգային հանրության համար ավելի ու ավելի վտանգավոր են դառնում, առավել ևս, որ չի կարելի միջուկային զենքի առքն ամբողջովին բացառել:
Կարդացեք նաև
ՄԱԿ-ը հատուկ ուշադրություն է դարձնում զարգացման դժվարություններ ունեցող երեխաների վիճակի բարելավմանը։ Միայն միևնույն հիվանդությամբ ախտահարված մարդիկ են լավ հասկանում միմյանց:
Ֆրանց Կաֆկա...
1967թվականից սկսած Մանկական գրքի միջազգային խորհրդի (International Board on Books for Young People, IBBY) նախաձեռնությամբ ու որոշմամբ դանիացի մեծն հեքիաթասաց Հանս Քրիստիան Անդերսենի...
Ծիծաղի օրն ընդունված է կատակով միմյանց սիրով ծաղրել։ Թե այս տոնը որտեղի՞ց է ծագումով (April Fool’s Day կամ All Fool’s Day), Ֆրանսիայից, Անգլիայից, Մեքսիկայից կամ Շվեդիայից, գաղտնիք է, որը, ցավոք, ծածկված է մթությամբ...
Զատիկը Հայաստանում. Զատիկ հայերեն բառը հավանաբար ծագում է «ազատություն, ազատել» բառից և նշանակում է տառապանքներից, չարից, մահից ազատում: Զատիկին միմյանց ողջունելով, հայ քրիստոնյաներն ասում են...
«...Եւ Յիսուս իր աշակերտներին ասաց. Գիտէք, որ երկու օրից յետոյ Զատիկն է, եւ մարդու Որդին պիտի մատնուի խաչը ելնելու համար»։
«Զատիկ» նշանակում է զատում, բաժանում, հեռացում մեղքից և իր վերջնական իմաստով...
Մի անգամ էպիլեպսիայով տառապող Կեսսիդի Մեգան (Cassidy Megan) անունով իննամյա աղջնակը որոշեց ապացուցել մարդկանց, որ ինքը ոչնչով չի տարբերվում մյուսներից...
«Այդ օրը նշելով՝ մենք պետք է հակադրվենք մարդկանց վատ որակներին, դրա հետ մեկտեղ` գովերգենք ստրկության անցյալի և ներկայի հակառակորդներին, պահպանենք ստրկության մասին հիշողությունը»...
«Եկեք ընդունենք ճշմարտության անփոխարինելի դերը մարդու իրավունքների պաշտպանության հարցում և պարտավորվենք պաշտպանել ճշմարտության հաստատման իրավունքը մեր գլոբալ առաքելության կատարման գործընթացում»...
Տուբերկուլոզի դեմ պայքարի համաշխարհային օրը` (World Tuberculosis Day) Առողջապահության Համաշխարհային Կազմակերպության (ԱՀԿ) որոշմամբ։ Այդ օրը գերմանացի մանրէաբան Ռոբերտ Կոխը (Robert Koch) հայտարարեց...
Ռասայական խտրականության վերացման դեմ պայքարի միջազգային օրն (International Day for the Elimination of Racial Discrimination) անցկացվում է ՄԱԿ-ի Գլխավոր Անսամբլեայի 21-րդ նստաշրջանի 1966 թ. հոկտեմբերի 26-ի որոշմամբ և ամեն տարի նշվում է մարտի 21-ին...
Մարտի 21-ին նշվում է Դաուն համախտանիշ ունեցող մարդու միջազգային օրը (World Down Syndrome Day): Այդ տարեթիվն օրացույցի մեջ մտել է 2006 թ.: Նախաձեռնությունն այդ թեմային նվիրված 6-րդ սիմպոզիումի մասնակիցներինն է: Ռուսաստանում Դաուն համախտանիշով...
Ամբողջ աշխարհում մարտի 20-ին, ՄԱԿ-ի նախաձեռնությամբ, նշվում է Երկրի օրը: Ընդ որում միջազգային տոների օրացույցում գոյություն ունի Երկրի երկու օր՝ այսօրվանը նշվում է Գարնանային գիշերահավասարի օրը, իսկ երկրորդը՝ ապրիլի 22-ին: Առաջինն ունի...
Առանց մսի միջազգային օրը (International Day Without Meat) շատ երկրներ նշում են 1985 թ.: Այդ օրը խանութներն ու ռեստորանները հրաժարվում են մսի վաճառքից, իսկ ակտիվիստները քարոզում են բուսակերություն, կենդանիների և շրջակա միջավայրի հանդեպ` կարեկցանք...
Առաջին անգամ Քնի համաշխարհային օրն (World Sleep Day) անց է կացվել 2008 թ. մարտի 14-ին, և` այդ օրվանից ի վեր, ամեն տարի Առողջապահության Համաշխարհային Կազմակերպության (ԱՀԿ) ծրագրի շրջանակներում անց են կացվում քնի և առողջության հարցերին...
Շատ քչերին կարող է հաջողվել խուսափել հիվանդ ատամների, լնդերի, ոչ ճիշտ ատամնանստվածքի խնդիրներից: Երկրի բնակչության հիմնական մասին կյանքի ընթացքում գոնե մեկ անգամ բախտ է վիճակվել նստել ատամնաբույժի բազկաթոռին...
ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ՀՈԴՎԱԾՆԵՐԸ
- Ժողովրդական դեղամիջոցներ
- Հղիություն. 4-րդ ամիս
- Հղիություն. 7-րդ ամիս
- Կոճապղպեղ նույնն է՝ իմբիր, Ginger եւ Zingiber Officinale
- Հղիություն. 6-րդ ամիս
- «Արագիլ» հիմնադրամը ստեղծված է՝ օգնելու անպտղությամբ տառապող զույգերին. Կարինե Թոխունց
- Հղիություն. 2-րդ ամիս
- 4-7 ամսական երեխաների սնուցումը
- Ընկերության մասին
- Ամուսնական առաջին գիշերը
- Ինչպես ազատվել անցանկալի մազերից
- Խնձորը` պզուկների դեմ. ազատվիր նրանցից 1 գիշերվա ընթացքում
- Պարզվում է ապագա երեխայի սեռը կախված է մայրիկի սնունդից
- Դդում
- Կոճապղպեղ՝ նիհարելու համար (կոճապղպեղի թեյ)
- Հիվանդություն, որը փոխում է մեր կյանքը` կրծագեղձի քաղցկեղ
- Սեռական գրգռում
- Արգանդի միոմա. նախանշանները, պատճառներն ու բուժումը
- Երիցուկ դեղատնային - Ромашка аптечная - Matricaria chamomilla L.
- Չիչխանի օգտակար հատկությունները
- Քարավուզ (նույն ինքը՝ նեխուր)
- Ինչպես ազատվել բերանի վատ հոտից`պարզ միջոց
- Դիմակներ` մազերի համար
- Հղիություն. 1-ին ամիս
- Կրծքի ցավե՞ր ունեք. ինչ անել
- Ընդհանուր տեղեկություններ մարմնի համակարգերի մասին
- Ընտրություն ըստ հորոսկոպի
- Հիվանդություն, որի համար պետք չէ ամաչել (թութք)
- Հեշտոցային արտադրության պատճառները. մասնագետի անդրադարձը
- Բերանի խոռոչի լորձաթաղանթի ախտահարումը սովորական բշտախտի ժամանակ (սկիզբը` նախորդ համարում)
- Հղիությունը և նախապատրաստվելը դրան
- Խոսենք այդ մասին. ձեռնաշարժություն
- Երբ գլխացավն ախտանիշ է: Հանճարեղ և օժտված մարդկանց հիվանդություն
- Լեղաքարային հիվանդություն. բուժման մեթոդները
- Սեռական թուլության առաջին նախանշանները. news.am
- Էկզեմայի տեսակները և բուժումը
- Ուլտրաձայնային դոպլերոգրաֆիա (երկակի (դուպլեքս) անոթների)
- ՈւՆԱԲԻ: Արևելյան բժշկության գաղտնիքները
- Իրիդիոսքրինինգ
- Գամմա-դանակը նշտարի փոխարեն